Thuỷ đậu là một bệnh nhiễm trùng cấp tính, bệnh rất dễ lây và chủ yếu qua đường hô hấp. Trẻ em là đối tượng hay mắc thuỷ đậu, song gần đây, người lớn cũng là đối tượng tấn công của bệnh, có thể xuất hiện các biến chứng nặng nề, dẫn đến tử vong.
I. Tổng quan về bệnh thuỷ đậu
• Bệnh thuỷ đậu do 1 loại virus có tên khoa học là Varicella zoster virus gây nên, bệnh chủ yếu lây trực tiếp qua đường hô hấp (qua các giọt bắn khi người mắc bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện,..) hoặc thông qua dịch mụn nước của tổn thương da và niêm mạc. Người bệnh có thể lây bệnh cho người khác từ 1-2 ngày trước khi xuất hiện tổn thương da đến khi mụn nước cuối cùng đóng vảy tiết.
• Người đã bị thuỷ đậu thường có miễn dịch bền vững, vì thế tỷ lệ bị bệnh lần 2 là rất hiếm.
Hình ảnh tổn thương bệnh thuỷ đậu
II. Triệu chứng lâm sàng
• Thời gian ủ bệnh 10 - 23 ngày (trung bình 14 -16 ngày). Trước khi xuất hiện các tổn thương da, người bệnh thường có các triệu chứng toàn thân: sốt, đau đầu, mệt mỏi, biểu hiện của viêm đường hô hấp (ho, hắt hơi,..)
• Tổn thương da: ban đầu là các ban đỏ, các sẩn đỏ sau đó nhanh chóng tiến triển hình thành các mụn nước. Các mụn nước rất nhỏ kích thước 2-3mm, nông, xung quanh có quầng viêm đỏ, ở giữa lõm. Các mụn nước nhanh chóng hoá mủ, đóng vảy tiết. Tại 1 thời điểm có thể gặp cùng lúc các hình thái tổn thương dát đỏ, sẩn, mụn nước, mụn mủ, vảy tiết. Ngoài tổn thương trên da, các tổn thương có thể xuất hiện ở niêm mạc: mắt, mũi, miệng, âm hộ, âm đạo,... để lại các vết trợt nông.
III. Điều trị
• Điều trị càng sớm càng tốt
• Sử dụng thuốc kháng virus theo liều, hướng dẫn của bác sĩ.
• Chăm sóc các tổn thương da: dùng các dung dịch sát khuẩn, kháng sinh chống bội nhiễm. Khi mắc bệnh vẫn cần vệ sinh, tắm rửa hàng ngày để tránh nhiễm trùng. Ngâm tắm dung dịch thuốc tím 1/10.000 trong điều trị bệnh thủy đậu là một trong số các thủ thuật hỗ trợ điều trị, giúp chống nhiễm trùng và làm lành tổn thương da nhanh hơn.
• Nâng cao thể trạng
• Điều trị biến chứng (nếu có)
IV. Biến chứng
Bệnh thủy đậu nếu như được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì đây là một bệnh tương đối lành tính, nhưng nếu phát hiện muộn, điều trị sai cách thì nó có thể gây nên một số biến chứng nặng nề, có tỉ lệ tử vong đặc biệt trên các đối tượng nguy cơ cao như trẻ sơ sinh, thanh thiếu niên, phụ nữ mang thai, người có bệnh nền, hệ miễn dịch suy yếu như mắc ung thư, nhiễm HIV, suy thận…
• Các biến chứng nguy hiểm có thể gặp do bệnh thủy đậu gây nên:
- Nhiễm trùng da và mô mềm do vi khuẩn: Đây là biến chứng hàng đầu khiến người bệnh phải nhập viện, biểu hiện là xuất hiện các nốt mụn mủ, bọng mủ trên da với số lượng lớn kèm theo người bệnh thường có sốt dai dẳng, người mệt mỏi. Căn nguyên là do bệnh nhân bị ngứa, cào gãi, chà xát làm trầy xước các tổn thương da, cũng như quan niệm kiêng nước kiêng gió khiến người bệnh vệ sinh da không tốt,... sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn trên da xâm nhập và gây biến chứng. Nếu các nốt thủy đậu bị nhiễm trùng không được xử lý kịp thời, sẽ tạo ra các vết sẹo lõm gây mất thẩm mỹ, đặc biệt là trên vùng mặt.
- Viêm phổi: Đây là biến chứng gây tử vong hàng đầu cho người bệnh. Tỷ lệ viêm phổi ở người lớn khỏe mạnh mắc thủy đậu cao gấp 25 lần so với trẻ em. Các triệu chứng thường xảy ra trong vòng một tuần kể từ khi xuất hiện các triệu chứng đầu tiên của bệnh thủy đậu như khó thở, sốt, ho, đôi khi là ho ra máu, đau ngực, tỷ lệ suy hô hấp ở người mắc bệnh thủy đậu tương đối cao.
- Viêm não: là biến chứng thủy đậu nguy hiểm, thường gặp nhiều hơn ở người lớn, gây tỷ lệ tử vong cao nếu không điều trị kịp thời. Biến chứng này thường xảy ra sau khi người bệnh xuất hiện mụn nước một tuần, với hiểu hiện sốt cao, rối loạn tri giác, hôn mê và xuất hiện tình trạng rung giật nhãn cầu. 5-20% người bị viêm não do thủy đậu sẽ tử vong. Ngay cả khi được cứu sống, người bệnh vẫn có thể phải chịu những di chứng nặng nề sau này.
- Viêm gan: Sau khi bị nhiễm virus thủy đậu, các tế bào gan có thể bị tấn công bởi hệ thống miễn dịch của bản thân cơ thể mình, gây nên bệnh cảnh viêm gan tối cấp, viêm gan tự miễn, dẫn đến tăng nguy cơ tiến triển thành xơ gan. Vì vậy, các bệnh nhân thủy đậu cần được làm các xét nghiệm kiểm tra, theo dõi chức năng gan trong và sau khi mắc bệnh thủy đậu.
- Xuất huyết: là biến chứng hiếm gặp nhưng có thể gây tổn thương nghiêm trọng, cần theo dõi chặt chẽ. Biến chứng xuất huyết hay gặp ở những người bị suy giảm miễn dịch hoặc đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch với biểu hiện có các mụn, bọng xuất huyết, hoặc các vết bầm tím trên da, ngoài ra còn gặp tình trạng xuất huyết ở các cơ quan khác: tiêu hóa, hô hấp gây xuất huyết tiêu hóa, xuất huyết phổi ồ ạt khiến người bệnh tử vong do mất máu hoặc suy hô hấp.
- Nhiễm trùng huyết: là biến chứng nguy hiểm, xảy ra khi vi khuẩn từ các nốt mụn nước của bệnh thủy đậu bị nhiễm trùng xâm nhập vào máu. Vi khuẩn gây nhiễm trùng máu thường gặp là liên cầu hoặc tụ cầu. Nhiễm trùng huyết có thể gây tổn thương mô, suy nội tạng và tử vong nhanh chóng cho người bệnh.
- Hội chứng Reye: hay gặp ở trẻ em dưới 18 tuổi, hội chứng này có thể xảy ra sau nhiễm một số loại virus, đặc biệt là bệnh thủy đậu, cúm A hoặc B đặc biệt là khi sử dụng kết hợp với Aspirin trong điều trị, với biểu hiện xuất hiện tổn thương não cấp tính và thoái hóa mỡ phủ tạng (đặc biệt là gan ) kèm theo các triệu chứng khác như co giật, lú lẫn, mất ý thức.
• Các dấu hiệu giúp phát hiện sớm thủy đậu có biến chứng
- Sốt kéo dài hơn 4 ngày hoặc sốt cao, trên 38,5 độ C
- Tổn thương da có mụn mủ nhiều hoặc xuất hiện các tổn thương mụn, bọng xuất huyết.
- Chóng mặt hoặc lú lẫn, mất ý thức
- Tim đập loạn nhịp, ho, khó thở
- Nôn mửa, cổ cứng, đau đầu dữ dội
V. Phòng bệnh
- Tránh tiếp xúc với nguồn lây, người mắc bệnh nên cách ly với những người khác trong cộng đồng cho đến khi khỏi bệnh.
- Tiêm phòng vắc xin thủy đậu. Vaccin thủy đậu là vaccin sống giảm độc lực, tái tổ hợp được chỉ định cho tất cả trẻ em trên 1 tuổi chưa mắc thủy đậu và người lớn chưa có kháng thể. Vaccin thủy đậu có tính an toàn và hiệu quả cao.
-------------------------------------------
Bệnh viện Da liễu Thái Bình
• Địa chỉ:
Cơ sở 1: số 278 Trần Thánh Tông, Phường Đề Thám, Thành phố Thái Bình.
Cơ sở 2: Xã Vũ Vân, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình
• ĐT: 0227 3836 812.
• Thời gian làm việc: Các ngày trong tuần, thứ 7, Chủ nhật, và ngày nghỉ lễ
Sáng: 7h00 – 11h00
Chiều : 13h30 – 16h30
• Website: https://benhviendalieuthaibinh.vn/
• Facebook: Bệnh Viện Da Liễu Thái Bình.
• Tiktok: bvdalieuthaibinh
Viết bài: BSCKI Phạm Thị Linh – Khoa Khám bệnh cấp cứu
Đăng bài: Tổ Thông tin truyền thông, GDSK.